Papież Franciszek często powtarza, że rynek nie rozwiązuje wszystkich problemów. Ma rację, ale liberałowie nigdy tak nie twierdzili. Papież mówi, że obecna gospodarka jest chora i należy ją uzdrowić. Tak mówią również liberałowie. Kogo w takim razie papież ma na myśli? Natknąłem się ostatnio na artykuł nieżyjącego już etyka Tadeusza Ślipki SJ, w którym polemizuje on z liberalnym podejściem do własności prywatnej. Autor podaje na początku akapitu trzy nazwiska: Mises, Hayek i Rothbard. Problem polega na tym, że jest to polemika raczej z jego własną interpretacją liberalizmu niż z samym liberalizmem. Zajrzyjmy do „Ludzkiego działania”. Ludwig von Mises nie mówi […]
Czytaj więcejMore TagKategoria: Ekonomia
Z tyłu sklepu
Centrum Medyczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego znalazło się pod koniec ubiegłego roku w ogniu krytyki po podaniu szczepionki przeciw Covid-19 pewnej grupie artystów i polityków. W grupie, która miał być zaszczepiona w pierwszej kolejności, mieli znaleźć się pracownicy medyczni. Dyrekcja CM WUM tłumaczyła się, że wszystko odbyło w ramach akcji promocyjnej zachęcającej Polaków do szczepień. Tłumaczenia tłumaczeniami, ale do dziś cała sprawa nie została wyjaśniona. Nie byłoby tej całej dyskusji o załatwieniu sobie szczepionki poza kolejką, gdyby w naszym kraju była zachowana instytucja wolnego rynku. Nie byłoby teorii spiskowych. Nie byłoby podziału na proszczepionkowców i antyszczepionkowców. Szczepiliby się ci, którzy chcą, […]
Czytaj więcejMore TagPrzeciwieństwem zysku jest strata
Obecny minister edukacji i nauki, Przemysław Czarnek, powiedział w wywiadzie dla Gościa Niedzielnego, że papieskie encykliki społeczne Jana Pawła II mogłyby się stać elementami szkolnych podręczników. Minister ma między innymi na myśli etyczny wymiar wolnego rynku, o którym papież pisze w encyklice Centesimus annus, najbardziej prorynkowym dokumencie Kościoła. Pomysł jest dobry. Pomógłby walczyć z niektórymi stereotypami w dziedzinie ekonomii. „Gdy przedsiębiorstwo wytwarza zysk, oznacza to, że czynniki produkcyjne zostały właściwie zastosowane” (CA 35) czytamy w papieskiej encyklice. Papież ma rację. Przedsiębiorcy kierują się zyskiem i trudno wyobrazić sobie sytuację, w której mogliby funkcjonować na innych zasadach. Każdy człowiek myśli w […]
Czytaj więcejMore TagDlaczego złoto było dobrym pieniądzem?
Objawienie Pańskie w Kościele katolickim obchodzone jest 6-go stycznia. W katolickiej tradycji święto to znane jest pod nazwą Trzech Króli. Trzech mędrców przyszło ze Wschodu, by pokłonić się Jezusowi. Nie przyszli z psutymi rękami. Przynieśli złoto, kadzidło i mirrę. Złoto przyniesiono, ponieważ symbolizowało jego królewską władzę nad światem, kadzidło oznaczało jego boskość, a mirra była zapowiedzią śmierci na krzyżu. Co stało się później ze złożonymi darami? Święty Mateusz jako jedyny z Ewangelistów opisuje ucieczkę Świętej Rodziny do Egiptu. Życie Jezusa było w niebezpieczeństwie. Król Herod Wielki postanowił zabić nowonarodzonego Jezusa. Dowiedział się od trzech mędrców ze Wschodu, że w Betlejem […]
Czytaj więcejMore TagEkonomia Franciszka bez własności prywatnej
W najnowszej encyklice Fratelli tutti papież Franciszek pisze, że “prawo do własności prywatnej może być uznane jedynie za wtórne prawo naturalne i wywodzi się z zasady powszechnego przeznaczenia dóbr stworzonych”. Papież ostrzega nas, że “prawa wtórne stawiane są ponad prawa priorytetowe i pierwotne”. Patrząc na najnowszy film Światowego Forum Ekonomicznego, widzę inne zagrożenie. Fundacja, która organizuje coroczne spotkanie dla liderów światowego biznesu i polityki w Davos, wypuściła w tym roku film, który zawiera osiem prognoz na najbliższą przyszłość. Pierwsza z nich brzmi: “Nie będziesz posiadał niczego i będziesz szczęśliwy”. Co brzmi dziwnie zgodnie z określeniem najważniejszego celu komunizmu, którym jest […]
Czytaj więcejMore TagBraterstwo pod przymusem
Niedawno na Twitterze znalazłem zdjęcie z Janem Pawłem II, który stoi przed ogromnym tłumem wiernych z uniesionymi rękoma, a pod nim podpis: „Polacy, co się z nami stało?” Podałem dalej z komentarzem: „Nic nie dzieje się samo. Każdy pokolenie musi walczyć o swoją wolność.” Pokolenie moich rodziców potrzebowało czasu, by zdefiniować wroga wolności i mu się przeciwstawić. Wróg miał jeden cel. Było nim budowanie społeczeństwa bezklasowego, a do tego niezbędne było obalenie kapitalistycznej własności i zastąpienie jej własnością społeczną. Dzisiaj młodzi ludzie nie mają łatwo. Tracą wolność, ale większość tego jeszcze nie zauważa. Socjalizm zmienił oblicze i środki produkcji nie […]
Czytaj więcejMore TagChińskie kafelki w Zambii
W marcu nie poleciałem do Asyżu na spotkanie „Ekonomia Franciszka”. Drugi raz w tym roku przepadła mi rezerwacja hotelu z powodu pandemii koronawirusa. Przełożone spotkanie dla młodych ekonomistów i przedsiębiorców zainspirowanych encykliką Laudate si’ odbyło się online w dniach 19–21 listopada 2020. Od uczestników spotkania usłyszałem wielokrotnie, że obecny kryzys wywołany koronawirusem jest szansą na uzdrowienie świata i zbudowanie nowej ekonomii. Patrząc na program i zaproszonych gości, myślę, że usłyszałbym o nowej ekonomii z pewnością już w marcu. Koronawirus okazał się teraz tylko wymarzoną okazją, aby o tym opowiadać ze wzmożoną siłą. Ojciec Święty już wcześniej mówił, że obecny kryzys […]
Czytaj więcejMore TagBezpieczeństwo sanitarne
Z badań Instytutu onkologicznego w Mediolanie i uniwersytetu w Sienie wynika, że koronawirus we Włoszech pojawił się już we wrześniu ubiegłego roku. Tak dzisiaj donosi Polska Agencja Prasowa. O podejrzanych zapalaniach płuc w północnych Włoszech czytałem już w marcu w mediach społecznościowych. Wtedy taka informacja uważana była za teorię spiskową. Teza, że lockdown nie jest skuteczny i zabija raczej gospodarkę niż chroni nas przed wirusem, nie jest dzisiaj mile widziana w informacyjnych kręgach głównego nurtu. „Gość Niedzielny” za pośrednictwem PAP opublikował niedawno rozmowę z ministrem zdrowia. Informacje o możliwym lockdownie na Boże Narodzenie są bezkrytycznie podawane dalej. Nie jestem zaskoczony, […]
Czytaj więcejMore TagStandard złota z perspektywy społecznej nauki Kościoła
Monopol państwa w sferze produkcji pieniądza traktuje się dzisiaj niemal jako dogmat. Kościół nie ma tu wiele do powiedzenia, aby to zmienić. Katolicka nauka społeczna (KNS) uznaje autonomię ekonomii, podobnie jak inne nauki (por. KDK 59). Nie zauważyła jednak, że stała się ona ekonomią polityczną na usługach wielkich tego świata. Trudno odwoływać się do ekonomii jako nauki w celu pogłębienia natury pieniądza, gdzie akademicki kurs makroekonomii zawiera jedynie omówienie systemu pieniężnego opartego na państwowej produkcji pieniądza. Wykładowcom KNS-u brakuje alternatywnej wiedzy ekonomicznej, co utrudnia im przeprowadzenie pogłębionej analizy ludzkiego zachowania w sferze społecznej oraz właściwej oceny moralnej współczesnej bankowości. Dzisiaj […]
Czytaj więcejMore TagMoralna moc nadziei chrześcijańskiej a wolność. Społeczny wymiar Encykliki Benedykta XVI Spe Salvi
Nadzieja chrześcijańska jest cnotą wlaną, udzieloną przez Boga. Jej funkcja polega na podtrzymywaniu wysiłku i napięcia woli w celu osiągnięcia najwyższego dobra, do jakiego człowiek został przeznaczony – zbawienia, które polega na osiągnięciu szczęścia z poznawania i miłowania Boga w wieczności. Ostateczne spełnienie człowieka nie dokonuje się natychmiast, ale jest procesem, który na ziemi trwa w czasie i przestrzeni. Rozum i wola Człowiek jest bytem przygodnym i potencjalnym. Z tego powodu musi nieustannie poszukiwać takich dóbr, które będą chronić jego istnienie i umożliwią mu właściwe działanie, przez aktualizację jego różnych władz, a przede wszystkim intelektu i woli. Benedykt XVI w […]
Czytaj więcejMore Tag